ОРТАЛЫҚ АЗИЯ ПЕНИТЕНЦИОНАЛДЫҚ ЖҮЙЕСІ: РЕФОРМА КЕЗЕҢІНДЕГІ ӘЛЕУМЕТТІК ЖҰМЫС ЖӘНЕ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУДЫҢ РӨЛІ

Аңдатпа

«Орталық Азияның пенитенциарлық жүйесі: реформа кезеңіндегі әлеуметтік жұмыс және денсаулық сақтаудың рөлі» мақаласы Орталық Азияның пенитенциарлық мекемелеріндегі әлеуметтік жұмыс пен денсаулық сақтауды реформалаудың ағымдағы мәселелері мен перспективаларын кешенді талдау болып табылады. Мақалада түрмелердің толып кетуі, жұқпалы аурулардың, соның ішінде АИТВ мен туберкулездің жоғары деңгейі және тұтқындардың қажеттіліктеріне жеткіліксіз назар аудару сияқты маңызды мәселелер қарастырылады. Тұтқындарды әлеуметтік оңалтуға ерекше назар аударылады, бұл қылмыстың қайталануын төмендетуде және бостандыққа шыққаннан кейін қоғамға табысты реинтеграциясын қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады.
Зерттеу әдістемесі Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан және Тәжікстан сияқты аймақтың әртүрлі елдеріндегі тәжірибені салыстырмалы талдауға, сондай-ақ халықаралық стандарттарды, атап айтқанда Нельсон Мандела ережелерін енгізуді бағалауға негізделген. БҰҰ әзірлеген бұл стандарттар түрмелердегі адам құқықтарының сақталуын қамтамасыз етуге және тұтқындардың жазасын өтеу шарттарын жақсартуға бағытталған. Алайда, Орталық Азия елдерінде халықаралық стандарттарды енгізу көптеген кедергілерге, соның ішінде саяси тұрақсыздыққа, ресурстардың жетіспеушілігіне және сыбайлас жемқорлыққа тап болады.
Зерттеу нәтижелері аймақтың кейбір елдерінде, мысалы, пробация жүйесін енгізу және медициналық мекемелерді жаңғырту түрмелердің толып кетуін азайтуға және тұтқындардың жазасын өтеу жағдайларын жақсартуға ықпал еткен Қазақстанда пенитенциарлық жүйені реформалауда белгілі бір жетістіктерді көрсетеді. Дегенмен, мақалада адамның негізгі құқықтарын қамтамасыз ету және тұтқындарға медициналық көмек пен әлеуметтік қолдауды жақсарту үшін реформаларды жалғастыру және халықаралық стандарттарды белсенді енгізу қажеттілігі көрсетілген. Қорытындылай келе, Орталық Азияның пенитенциарлық жүйесін табысты реформалау үшін инфрақұрылымды жақсартуды, халықаралық ынтымақтастықты нығайтуды және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресті қамтитын кешенді тәсіл қажет екендігі көрсетіледі.